GEBELİKTE İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

HAMİLELİKTE İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

Gebelikte böbrek ebatlarında hafif bir büyüme tespit edilir. Ancak daha büyük değişiklikler böbreğin süzme hızında ve kanlanma miktarında artışlardır. Bu değişimler gebenin pozisyonuna göre de değişebilir. Gebelikte böbreklerden besinlerin geri emilimi azalır, kayıplar ortaya çıkar. Az miktarda protein kaybı da son dönemde saptanabilir. Zor doğumlardan sonra idrarda kanama da görülebilir.

Sol tarafta barsağın rahmi sağa itmesiyle daha çok sağ idrar yoluna olan bası sonucu sağda daha çok ama heriki böbrekte de genişleme görülür ve idrar da daha çok bekler ve enfeksiyonlara yatkınlık artar. İdrar yolu enfeksiyonları gebelikte daha sıktır. Özgeçmişinde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu veya pyelonefrit öyküsü bulunan hastalar için, gebelik tesbit edilir edilmez baskılayıcı tedavi başlanabilir.

Gebelikte görülen idrar yolu enfeksiyonunu üç başlıkta inceleyebiliriz:
1.Asemptomatik Bakteriüri (ASB): Hastada enfeksiyon bulgularının olmaması ile birlikte idrarda aktif çoğalan bakterilerin olması şeklinde tanımlanır. ASB düşük doğum ağırlığı ve erken doğum ile ilişkilidir. ASB prevalansı gebelikte % 2-7 arasında değişir. Tedavi edilmez ise, ASB gebelerin % 20-30 unda akut pyelonefrit denilen daha aktif enfeksiyona ilerleyebilir. ASB nin uygun antibiyotiklerle tedavi edilmesi halinde bu oran % 3 e düşer. Tüm kadınlara ilk muayenede idrarda bakteri taraması yapılmalıdır.

Teşhis ve Tedavi: Temiz alınmış idrar örneğinde 100000 organizma/ml ‘nin üzerinde koloni sayısı tesbit edilmiş olması esasına dayanır. Enfeksiyonların %75-90 ından E.coli denilen bakteri sorumludur. Başlangıç tedavisi 7-10 gün olup hemen başlanır. Tedavideki başarının gösterilmesi için tedaviden 1-2 hafta sonra ve gebeliğin geri kalan bölümlerinde de her trimesterde idrar kültürleri alınmalıdır. Kadınların %25 inde idrar yolu enfeksiyonu tekrarlamaktadır. Tedavi antibiyotik sensitivitesine göre tekrarlanmalı ve uygun antimikrobik ajan 1 hafta uygulanmalıdır. İkinci tedavi uygulamasından sonra hastalar gebeliklerinin geri kalan kısmı boyunca profilaktik tedavi almalıdır.

2.Akut Sistit: gebe kadınların yaklaşık % 1 inde görülür. Sistit tanısı idrar sıklığında artış, dayanılmaz idrar yapma isteği, idrar yaparken ağrı, kanlı idrar, mesane üstünde ağrı belirtilerine dayanır. Akut sistit bakteriolojisi asemptomatik bakteriüri ile aynıdır ve benzer tedavi önerilir.

3.Akut Pyelonefrit: Tüm gebeliklerin % 2 sinde görülür. Major bulguları yüksek ateş, yan ağrısı, mide bulantısı ve kusmadır. Sık idrara çıkma, ani idrar yapma isteği ve idrar yaparken ağrı mevcut olabilir. Erken doğum ve erken membran rüptürü riski artabilir. Gebe açısından da olumsuz sonuçları mevcuttur. Örneğin bakteriemi, sepsis, erişkin respiratuar distres sendromu ve hemolitik anemi sayılabilir. Bu komplikasyonlar muhtemelen bakterial endotoksinlere karşı artmış hassasiyet nedeni ile gebelerde görülebilir ve hayatı tehdit edebilir. Gebelikte pyelonefriti çabuk teşhis ve tedavi önemlidir.

Tedavi:Acil hastaneye yatırılmalı, intravenöz (damardan) sıvı tedavisi, ateş düşürücü kullanımı ve geniş spektrumlu antibiotik damar içinden verilerek kullanılmalıdır. Antibiotik tedavisine hasta enaz 48 saat ateşsiz bir dönem geçirene kadar devam edilmelidir. Antibiotik tedavisi idrar kültürü duyarlılık sonuçlarına göre gerektiği kadar devam ettirilmelidir. Uygun tedaviye rağmen 72 saat sonra bulgularda değişiklik yoksa antibiotik duyarlılık test sonuçları ve uygulanan doz tekrar gözden geçirilmeli ve anatomik anomalilerin tesbiti için böbrek ultrasonografisi yapılmalıdır. Akut pyelonefritin çözülmesi sonrası hasta toplam 2 hafta daha antibiotiğe devam etmelidir ve gebeliğin devamında da baskılayıcı tedavi devam etmelidir. Tekrarlama oranı yaklaşık %20 dir.